Położenie
Historia
Zabytki
Kościół
Pałac
Szkoła
Biblioteka
Legendy
Mapa
Strona główna
|
|
Biezdrowo
wieś w gminie
Wronki
|
KOŚCIÓŁ KATOLICKI
SANKTUARIUM ŚWIĘTEGO KRZYŻA
Parafia biezdrowska została erygowana prawdopodobnie już w XII wieku i z tego też przypuszczalnie okresu pochodził
pierwszy drewniany kościół pod wezwaniem Świętego Krzyża. Dopiero na przełomie XIII i XIV wieku dodano drugiego patrona
Św. Mikołaja. Najstarsza wzmianka o parafii pochodzi z 1372 roku. Parafia obejmowała wówczas 17 miejscowości i posiadała
bogate uposażenie. Oprócz dziesięcin parafia otrzymała przed 1372 r. wieś Łężce Małe [Łężeczki] wraz z młynem, jeziorem i
lasem.
Obecny kościół murowany wybudowano w latach 1436 - 1442 z fundacji kanonika poznańskiego Mikołaja Słupka. Z posiadanych zapisów
wynika, że w 1441 r. kanonik Słupek "pożyczył 20 dukatów węgierskich i 4 grzywny od archidiakona sremskiego", aby dokończyć
budowę. Był to kościół jednonawowy w stylu gotyckim, o czym świadczy trójboczne zamknięcie prezbiterium. W 1784 roku dzięki
staraniom plebana Jana Tomasza Morawskiego przeprowadzono gruntowną przebudowę kościoła w stylu późnobarokowym, dobudowano
wieżę, która w 1890 r. uległa zniszczeniu po uderzeniu pioruna. Do roku 1892 przy biezdrowskim kościele istniał szpital oraz
szkoła, o których jest wzmianka w aktach wizytacyjnych biskupa Branieckiego z 1641 roku. Staraniem ówczesnego patrona kościoła
Stanisława Bnińskiego w 1870 r. odrestaurowano obiekt przydając mu form barokowych. W latach 1898-1899 z fundacji rodzin
Kwileckich i Kurnatowskich dobudowano dwie kaplice boczne, dzięki czemu kościół uzyskał plan krzyża. W 1919 roku uległ
zmniejszeniu obszar parafii o wieś Popowo oraz tereny koło Jeziora Chojno, w związku z utworzeniem parafii w Chojnie.
Według projektu architekta Stefana Cybichowskiego przebudowano latach 1924-26 prezbiterium kościoła. W okresie okupacji
hitlerowskiej kościół zamieniono na magazyn, w którym prawdopodobnie przechowywano także zbiory archiwum katedry gnieźnieńskiej.
Po wojnie, w 1949 roku odmalowano kościół, umieszczając na stropie 3 obrazy: Triumf Krzyża (pośrodku stropu),
Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny (od strony chóru) oraz Narodzenie Pańskie (od strony ołtarza). W listopadzie
1971 roku rozebrano starą ambonę i usunięto balustradę. W lutym 1972 roku zdjęto zasłony przy Cudownym Krucyfiksie
oraz wyczyszczono tabliczki wotywne, krucyfiksowi przydano czerwonego tła. W 1977 r. wybudowano podium - konstrukcję
metalowo drewnianą na zewnątrz kościoła. W latach 1988-90 przeprowadzono gruntowną renowację wnętrza i elewacji kościoła.
W 2010 roku przy udziale środków z budżetu gminy wykonano odbudowę konstrukcji zadaszenia kaplic bocznych kościoła,
pokrywając je blachą miedzianą.
Obecny kościół zachował styl późnobarokowy. W ołtarzu głównym z 1900 roku znajduje się cenny krucyfiks późnogotycki datowany
na pierwszą połowę XVI wieku. oraz stare tabliczki wotywne. Krucyfiks wykonany z dwóch kawałków drewna lipowego został
poddany konserwacji w 1975 roku.
Po lewej stronie nawy znajduje się kaplica poświęcona Świętej Rodzinie ufundowana przez rodzinę Kwileckich z Wróblewa. Prawa kaplica
wybudowana staraniem rodziny Kurnatowskich z Pożarowa jest poświęcona Św. Stanisławowi Biskupowi. Obie kaplice zaprojektował i wykonał przedsiębiorca budowlany
z Wronek Maksymilian Wilczewski. W kaplicy Kurnatowskich umieszczono sprowadzony
z Rzymu obraz Najświętszej Matki Bożej Nieustającej Pomocy poświęcony przez papieża Leona XIII podczas prywatnej audiencji
proboszcza Augustyna Jaskulskiego. Od listopada 1895 roku przed obrazem wierni odmawiają nowennę do Matki Bożej. W krypcie pod
tą kaplicą znajdują się groby Kurnatowskich.
Na lewej ścianie nawy umieszczono późnorenesansową płytę nagrobną ufundowaną
dla siebie i swoich rodziców: Stanisława Bobolickiego [Boboleckiego,Bobolińskiego] herbu Łodzia od Bobulczyna - podstarościego
pyzdrskiego zmarłego w 1592 r. i jego żony Jadwigi Brzozogaj, przez Łukasza Bobolickego [Boboleckiego, Bobolińskiego] z
Binina w 1622 roku. Jest to płaskorzeźba przedstawiająca postać leżącego rycerza z napisem oraz herbami: Łodzia, Jastrzębiec,
Nałęcz i Leliwa. Napis głosi: Generosus Lukas Bobolicki Generoso Stanislas de Bnino Bobolicki et Hedrivga de
Brzozoge parentibus et sibi monumentum comparavit. Pater obiit 1592 Mater 1622 aetatis suae 56. Dic. rogo Pater Noster.
W kruchcie przy wejściu do kościoła umieszczono skrzynię wydłubaną w drewnie
dębowym. W skrzyni, tej według podania, miały się znajdować kosztowności bądź pieniądze za które wykonano przebudowę kościoła
(patrz link: LEGENDY). Dokonać tego miał Imć Pan na Bininie Bobolicki [Bobolecki, Boboliński].
Późnobarokowy chór posiada dekoracje w stylu Ludwika XVI.
Trudno jest jednoznacznie ustalić datę początków kultu Świętego Krzyża - pierwsza wzmianka o Cudownym Krucyfiksie i
otaczającym go kulcie pochodzi z roku 1641. Także zapisy z roku 1714 świadczą o istnieniu i rozwoju kultu, a arcybiskup
Diecezji Gnieźnieńsko-Poznańskiej Marcin Dunin w 1832 roku wydał zgodę na założenie Bractwa Krzyża Świętego. W roku 2004
Bractwo Krzyża Świętego zostało reaktywowane po 65 letniej nieobecności. Co roku w pierwszą niedzielę po uroczystości
Podwyższenia Krzyża Świętego (14 września) odbywają się uroczystości odpustowe, na które ściągają liczne rzesze wiernych
z okolicznych, a nawet bardziej oddalonych miejscowości.
W sąsiedztwie kościoła znajduje się kostnica z przełomu XIX i XX wieku, plebania z końca XVIII w. oraz zamknięty cmentarz
przykościelny z XIV wieku (ostatni pochówek odbył się w 1938 roku). W 1884 roku wspomniany już Maksymilian Wilczewski wybudował na tym cmentarzu, na
zlecenie dr. Wojciecha Wawrowskiego, grobowiec w miejscu pochówku wieloletniego proboszcza biezdrowskiego - księdza Franciszka Wawrowskiego (1821-1883)
i jego
rodziców. W tym samym roku przy grobowcu ustawiono kolumnę z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem według wzoru Madonny Sykstyńskiej Rafaela.
Figura ta wraz z filarem i dwiema piramidami z podstawkami pochodziła z zakładu Antoniego Krzyżanowskiego na poznańskich Garbarach. W 2003 roku podjęto
decyzję o rozbiórce pochylonej i spękanej kolumny, która stwarzała zagrożenie runięcia na grób. Odnowiony posąg z nową kolumną został posadowiony
przed północną ścianą kościoła. Na usuniętej kolumnie był wykuty napis informujący o pochówku ks. Fr. Wawrowskiego. Oprócz grobowca Wawrowskich na
cmentarzu przykościelnym, obok grobowca, znajduje się jeszcze drugi grób, przykryty płytą z napisem: "Grób/Wawrowskich/Cnota a praca". Prawdopodobnie jest
tam pochowany jeden z braci proboszcza Fr. Wawrowskiego - Władysław Wawrowski, który był dzierżawca folwarku w Pakawiu (zm. w 1879 r.) lub
Kazimierz Wawrowski (zm. w 1884 r.), który zawiadywał majątkiem parafii biezdrowskiej w Łężeczkach koło Chrzypska Wielkiego.
W skład zespołu parafialnego wchodzą też:
osiemnastowieczna brama i mur oraz dom parafialny z 1900 roku.
Na stronie
POCZET
znajduje się wykaz proboszczów i administratorów parafii biezdrowskiej.
Więcej informacji o kościele znajduje się na stronie Parafii Rzymsko-Katolickiej pod wezwaniem Św. Krzyża
i Św. Mikołaja w Biezdrowie:
www.parafia-biezdrowo.pl
Cudowny Krucyfiks malowidło Triumf Krzyża
kościół od strony zachodniej
POWRÓT
do strony głównej
|